Life as an artist is brutal

Ik schrijf altijd liever een positieve blog, maar laten we even eerlijk zijn, sommige dingen zijn minder rooskleurig aan 'je eigen baas zijn'. ;) Zeker wanneer je een kleine ondernemer bent én kunstenaar. In deze blog beschrijf ik 12 hobbels (of bergen) op de weg van een zzp'er zoals ik. En ik beschrijf het net zo grof als het vaak voelt. Life as an artist is brutal.

1. Onzichtbaar

Stel, je begint een bedrijf zonder netwerk. Je kent geen enkele potentiële klant, er is niemand die je kan adviseren, en je hebt geen podium om op te staan. Zo ging het bij mij, en ik ben vast niet de enige. Je kan natuurlijk een fysiek winkeltje beginnen om aandacht te trekken, maar tegenwoordig gebeurt er meer online.
Ik ga niet alle social media kanalen bespreken, maar instagram lijkt een platform om jezelf op te promoten. Wie daar jaren geleden al mee begon (ik niet) kan zich nog herinneren wat een fijn platform het was. Postte je iets, dan verscheen het in het nieuwsoverzicht bij de mensen die jou volgden en in het nieuwsoverzicht van de hashtags die je gebruikte.
Tegenwoordig is dat anders en bestaat er zoiets als het 'algoritme' van instagram. Hoe het nu zit kan ik niet vertellen, ik begrijp er namelijk he-le-maal niets meer van. Het enige wat ik weet is dat ik opgeteld 1,5 uur per dag op instagram zit. Ik plaats dagelijks gedetailleerde updates in mijn story, en post meestal meerdere keren per week. Ik krijg complimenten over mijn content van de mensen die het zien. Met de nadruk op de mensen díe het zien. Wat dat is maar 10% van mijn 1500 volgers. Voor de rest ben ik onzichtbaar. Het aantal volgers groeit niet, ze gaan eraf en erbij. Ik ben niet de enige met dit probleem. De mensen met de mooiste content lijken er alleen maar op achteruit te gaan, en de accounts die met de billen bloot gaan groeien exponentieel.

2. Geen verstand van zaken

Dat je een creatief talent hebt hoeft nog niet te betekenen dat je ook goed kan ondernemen. Want wie is er nou echt een expert in alle dingen die bij ondernemen komen kijken? Naast het ontwerpen van nieuwe producten heb je ook een website en webshop nodig, social media, je moet je administratie bijhouden en belastingaangifte doen. Hoe zit het met je IT kennis, verkoopstrategieën en accountant-skills? Weet je iets van productfotografie? En hoe adresseer je je post eigenlijk wanneer je wat naar het buitenland verstuurt? Vraag je daar BTW over?
Wanneer kennis tekortschiet kan je ervoor kiezen om iemand anders het werk te laten doen. Maar dat kost meestal geld, wellicht meer dan het jou de eerste jaren oplevert.

3. Niet genoeg uren in een dag

Omdat je niet al je taken als kleine ondernemer kan uitbesteden zal je het zelf moeten doen. In mijn geval zijn dat alle taken. Dat kost veel extra tijd en uitzoekwerk. Niet gek als je erover nadenkt, je hebt tenslotte meerdere baantjes tegelijk. Je bent behalve kunstenaar ook webdeveloper, productfotograaf, accountant, hoofd inkoop, salespersoon, klantenservice en inpakker in je eigen magazijn. Voor mij betekent dat een werkweek van tussen de 60 en 80 uur.

4. Weinig tijd voor de leukste dingen

"Dat lijkt me heerlijk als je zo kan tekenen. Wat mooi dat je van je hobby je werk kan maken."  Helemaal mee eens, dat lijkt mij nou óók fantastisch. Het is echter een utopie. Ben je wel écht je eigen baas? Minder dan de meeste mensen zouden denken. Je bent bij wet verplicht om je baantje als accountant te vervullen, en veel andere taken zal je op je moeten nemen als je wil dat je bedrijf groeit. De tijd die resteert spendeer je niet aan het maken van dingen die jíj leuk vindt, maar aan dingen creëren waarvan je verwacht dat je klanten het leuk vinden. Wie in opdracht werkt heeft nog minder vrijheid.

5. Je moet continu klaarstaan

Wie nog geen burn out krijgt van de tijdsdruk of het doen van dingen die je niet wil kan nog ergens anders aan bezwijken: Jij bent dé praatpaal van je bedrijf. Je bent aan het werk maar je telefoon gaat continu af. Bzzzt 10 ongelezen berichten op Facebook en 100 chatberichten ontvangen op instagram. En dat 24 uur per dag. Oh, en vergeet je niet op de reacties onder je laatste post te antwoorden om mensen te bedanken? Check anders ook even je mail.
Heel fijn al die berichten, echt waar. Zonder reacties onder je social media posts verdwijn je uit het zicht en bereik je geen klanten meer. Daar bedank je iedereen graag voor. Maar het liefst wel individueel en op zo'n manier dat het geen kopieer en plakwerk lijkt. Je doet minstens net zo je best als degene die op het bericht heeft gereageerd. De chatberichten beantwoord je, waar mogelijk, ook zo volledig als je kan. Maar wat is het doel van een chatfunctie? Juist, chatten! Al gauw verandert het in een gesprek over koetjes en kalfjes. Probeer dan maar eens beleefd aan te geven dat je aan het werk bent.

6. Hoge kosten

Als groot bedrijf en grote afnemer kan je vaak korting krijgen op de dingen die je inkoopt. Als kleine ondernemer meestal niet. Als het al mogelijk is om dingen af te nemen in kleine oplage (zoals kaarten en mokken in mijn geval) betaal je een relatief hoge prijs. Daarbij is het maken van jouw ontwerpen ook een dure business. Kunstenaarsmaterialen zijn nou eenmaal prijzig. Dat je een bedrag van 3 euro voor één potlood neerlegt is geen uitzondering. Ook verpakkings- en verzendkosten tikken aan. Jij verstuurt nou eenmaal niet 1000 pakketten tegelijk en krijgt geen korting. Bij PostNL betaal je voor één brievenbuspakket €4, en voor een groter pakket €6,75. Bij een verzekerd pakket komen daar nog een paar euro's bovenop. Verstuur je naar het buitenland, dan kan je die bedragen minstens verdubbelen. Gratis verzending bij een bestelling in de webshop van de kunstenaar, zoals je gewend bent? De artiest betaalt daar een hoge prijs voor.

7. "Je bent te duur"

Au. Die doet altijd zeer. Daar kan ik nog nachten van wakker liggen. De gemiddelde klant kijkt nou eenmaal naar het getal op het prijskaartje en vergelijkt dat met een artikel van de Action wat ze gewend zijn. Jíj weet daarentegen dat het getal op het prijskaartje niet gelijkstaat aan het bedrag wat je eraan verdient. Er gingen uren handwerk aan vooraf, je hebt dure materialen ingekocht, en je levert nog 21% BTW in. Ieder jaar betaal je óók nog eens inkomstenbelasting.
​Ik heb dingen verkocht waar ik zó weinig aan verdiende dat het omgerekend vergelijkbaar was met het loon in een derdewereldland. Wie dan nog roept "je bent te duur" - nou, dat gevoel kan ik eigenlijk met geen pen beschrijven.

8. Je bent te goedkoop

Huh? Net was je nog te duur?! Wat ik bedoel is dat je door bovengenoemde prijsdruk je prijzen verlaagt. Elke ondernemer heeft dit weleens gedaan. Je hebt al een tijdje geen klant gehad, en je moet toch wat verdienen omdat je gegarandeerd wil zijn van een maaltijd. Dan maar korting. Beter slecht betaald werk dan helemaal geen werk.
Ondertussen graaf je je eigen graf door korting te geven. Klanten raken snel gewend aan een lagere prijs en gaan ervan uit dat dat een eerlijkere prijs is. Als jij korting kan geven was je eerst te duur. Daarbij bestaat er een grote kans dat jij nogmaals korting geeft, en daar zit men met smart op te wachten. Bestellingen blijven voortaan uit totdat alles nóg goedkoper is.
Been there, done that, nóóit meer! Meerdere keren heb ik me eraan schuldig gemaakt door de prijzen te verlagen waardoor ik een oneerlijke situatie creëerde voor mezelf. De laatste keer was het zelfs zó erg dat ik al mijn opdrachten voor niks had gemaakt omdat het leeuwendeel naar de belasting ging. Dan had ik toch beter kunnen ontspannen op het strand, in plaats van dat ik tot diep in de nacht doorwerkte terwijl mijn gezondheid achteruit ging.

9. Afhankelijk

Als kleine ondernemer kan je nog zo goed voorbereid zijn, uiteindelijk ben je altijd nog afhankelijk. Afhankelijk van of er wel of geen bestellingen binnen komen en jij je rekeningen kan betalen voor je website, webshop en levensonderhoud. Ook ben je afhankelijk van het toeval dat de juiste klanten jouw producten zien, afhankelijk van of de leverancier jou wel op tijd de juiste materialen kan bezorgen, afhankelijk van of het internet die dag wel werkt, of jouw telefoon heel blijft wanneer je hem laat vallen, en of jouw fiets niet gejat wordt wanneer je ergens heen gaat om zaken te doen (dat laatste is me echt overkomen).

10. En klein zal je blijven

De belastingdienst doet graag nog een duit in het zakje van kleine ondernemers. Of eigenlijk uit het zakje. Dit jaar nog voerden ze een nieuwe Kleine Ondernemers Ramp ...ehhh... Kleine Ondernemers Regeling in. Topnieuws voor de hobbyist: Je verstuurt ouderwets een formulier per post (dat moet) en minstens een maand later heeft de overheid hem gelezen. Je krijgt te horen dat je geen belasting hoeft te betalen én geen belastingaangifte meer hoeft te doen. Een strop om de nek voor de échte kleine ondernemer die wil groeien. Waarom? Het lijkt zo mooi? Schijn bedriegt. Je hebt nu de keuze uit 2 onmogelijkheden:

1. Je doet niet mee met deze nieuwe KOR, en betaalt net zoveel belasting als de grote jongens. Niet zoveel als de grootste jongens, want een gigant en vervuiler zoals Shell hoeft bijvoorbeeld geen winstbelasting af te dragen. Maar dat terzijde. Hoeveel je dan moet betalen? Stel dat je op een wonderlijke manier een maandomzet van €2500 had. Dat deel je door 1,21 (want dat bedrag was inclusief 21% BTW). Dan kom je op ongeveer €2066 exclusief BTW. Je doneert dan dus €434 aan de Nederlandse overheid die het vervolgens mogelijk investeert in niet zulke groene vriendelijke zaakjes zoals de bio-industrie.
2. Je vraagt, waarschijnlijk te laat omdat je twijfelde aangezien je er 3 jaar aan vast zit, de nieuwe KOR wèl aan. Je hoeft geen BTW te betalen zolang je niet meer dan €20.000 per jaar omzet. Tot dusver is het leuk. Maar je mag ook geen BTW meer terugvragen of verrekenen bij je belastingaangifte. Oftewel het betekent dat jij vanaf dat moment BTW moet betalen over je inkopen. Je inkoopprijs wordt hoger, en dat bereken je door in je verkoopprijs. Niet zo leuk voor je klanten, je product is nu duurder. Je zakelijke afnemers (jouw wederverkopers) zitten er al helemaal niet op te wachten. Zij moeten jouw producten nu inkopen tegen een hogere prijs, en ze kunnen geen BTW meer terugkrijgen over jouw BTW-loze producten. Onderaan jouw facturen die je naar zakelijke klanten stuurt schrijf je dat je bent uitgesloten van BTW en verwijs je naar een artikel dat de overheid voor je heeft opgesteld: Oftewel je plaatst een stempel op je factuur dat je tot nu toe faalt omdat je niet genoeg verdient. Klinkt aantrekkelijk, toch?

11. Geen plek in de maatschappij

Behalve jouw brandmerk als kleine ondernemer word je ook op andere manieren buitengesloten. Wil je ergens wonen? Kan niet. Een appartement huren van €1200 per maand (dat is tegenwoordig de prijs voor 50 vierkante meter in Nederland) gaat niet lukken met jouw kleine inkomen. Een woning kopen zou beter zijn. Daarvoor heb je een hypotheek nodig. Ja dat kan zegt de bank. Je moet alleen wel een overzicht opvragen bij jouw accountant van de afgelopen 3 jaar, je moet superveel verdienen, en je moet nog meer eigen geld hebben. Veel kleine ondernemers bestaan nog geen 3 jaar en hebben al zeker geen dure accountant.

12. Pronken met andermans veren

Dit vind ik dan altijd wel de kers op de taart van ellende. Jouw hele leven draait om je bedrijf. Je hebt al maanden niks voor jezelf gekocht of jezelf even pauze gegund, ten koste van je al aangeboren minder goede gezondheid. Je ploetert door, want eens komt er een dag dat alles wel meezit. Misschien duurt het nog een jaar, misschien nog héél je leven. Eigenlijk doe je het al niet eens meer voor jezelf. Je weet inmiddels wel beter. Dat ego van je heb je onderweg losgelaten, dat stond je missie in de weg. Je spendeert je geld niet meer aan een nieuw kledingstuk, maar doneert het aan een opvang voor dieren. Je wil  genoeg verdienen aan je werk om ervan te kunnen overleven, anders kan je er niet mee doorgaan, maar je doet het nu voor een groter doel. Het concept waar jij jarenlang op hebt gebroed heeft producten voortgebracht waarmee jij een boodschap wil vertellen aan de wereld. Alles is tot in de puntjes uitgewerkt door jou en jou alleen.
Op een dag start je instagram op. Je bladert door de stories van andere artiesten. Ineens zie je een product wat je wel héél bekend voorkomt. Is dat nou jouw product? Nee, het is op 9 van de 10 punten hetzelfde op 1 ding na. Het is door iemand anders getekend. Een slechte kopie. Je leest de beschrijving bij het product: "A few days ago I decided to make these". Het kostte jou jaren van je tijd en gezondheid, maar deze 'artiest' heeft het binnen een paar dagen gekopieerd. Je gaat naar het profiel van de betreffende persoon en kijkt of de opbrengst dan tenminste naar een goed doel gaat. Dan word je witheet van woede en verdriet - de opbrengst gaat 100% naar de copycat.

Mocht er informatie niet kloppen in deze blog, dat kan. Zoals ik al zei heb ik er geen verstand van. Bedankt voor het lezen! Volgende keer weer een positieve blog. ;)
Ook wat te klagen? Deel je reactie hieronder.